Dân làng Tây Đình, xã Tam Hợp, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc mỗi năm được ăn hai cái Tết lớn: Tết Nguyên đán và Tết mười hai tháng tám âm lịch, thường gọi là tiệc làng. Những ngày này, ngoài cỗ bàn thịnh soạn, mọi người còn làm ra rất nhiều thứ bánh, trong đó bánh trưng vuông và bánh nẳng là hai thứ bánh không thể thiếu trên các bàn thờ. Bởi ngoài tính âm dương còn mang tính phồn thực.
Bánh nẳng (ở đây còn gọi là bánh gio làng Tây Đình) ngon có tiếng và hầu như các bà, các chị ở đây ai cũng biết làm bởi nguyên liệu luôn có sẵn tại vườn nhà. Bụi lá chít ở góc vườn, cây gai sương sọng (cây gai nhể ốc) ngài bờ rào, tầm gửi cây dọc trên gò cao. Bí mật làm nên tấm bánh gio ở Tây Đình nằm trong khâu chọn nguyên liệu, cách ngâm gạo và thời điểm gói bánh, luộc bánh. Gạo nếp thật ngon đem sàng sảy kỹ, chọn bỏ các hạt xấu và gạo tẻ lẫn vào. Vo gạo thật kỹ, thay nước nhiều lần, bao giờ thấy nước gạo thật trong mới thôi. Để gạo thật ráo rồi đem ngâm vào nước vôi trong chừng hai giờ. Sau đó vớt ra đợi gạo thật khô thì đem ngâm vào nước nẳng một đêm. Nguyên liệu làm nước nẳng là tro than của ba loại cây: tầm gửi cây dọc, thân lá cây vừng khô và thân cây sương sọng. Lá chít luộc thật kỹ và thay nước nhiều lần cho phai hết chất diệp lục. Mỗi chiếc bánh gio chỉ cần dùng hai đến ba chiếc lá chít. Dùng môi xúc gạo cho vào giữa lá chít đã rửa sạch, lau khô, dàn và dài ra, gói lăn tròn bẻ hai đầu kín lại và buộc bằng lạt mềm. Mỗi chiếc bánh gio chỉ dài chừng hơn gang tay, đường kính nhỉnh hơn quả chuối tiêu nên chỉ cần khoảng ba giờ là bánh chín mềm. Bánh để nguội bóc cắt thành từng khoanh, nhìn thấu qua trong suốt màu sáp ong, đem chấm với mật sẽ càng hấp dẫn. Trong quá trình làm bánh gio, việc kiêng kị nhất là tất cả nguyên liệu và dụng cụ không được dính mỡ. Chỉ bị dính ít dầu mỡ là ruột bánh sẽ không rền, bánh sẽ không có màu trong suốt, chất lượng giảm hẳn. Người Tây Đình làm bánh gio ít khi bán, thường chỉ ăn và đãi khách. Ai đã từng ăn bánh gio làng Tây Đình hẳn sẽ nhớ mãi hương vị thắm đượm tình rừng.
DƯƠNG VĂN LÃM