Trước khi nhắm mắt xuôi tay, cụ Vũ Đức Bính còn tha thiết dặn con cháu "Dù sau này có đói nghèo đến đâu cũng đừng giết hại đàn cò. Phải luôn coi chúng là bạn, đất nhà ta có lành chúng mới kéo nhau về tìm đậu". Trải qua mấy chục năm nay, bà Vũ Thị Khiêm và con cháu vẫn luôn ghi nhớ lời di chúc thiêng liêng của cha ông. Khoảnh vườn rừng Giồng Sai của gia đình nhà bà rộng gần 5ha đã được tạo lập lên từ năm 1942 ở làng Dừa Lẽ ngay cạnh núi Thét thuộc xã Hải Lựu, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc. Do điều kiện tự nhiên thuận lợi lại được bàn tay con người chăm sóc bảo vệ chu đáo, trong rừng vẫn còn nguyên vẹn những cây cổ thụ, những cây bụi, tre nứa và các tầng cây đủ loại nên rất thích hợp cho chim cò và các loại thú nhỏ tìm về sinh sống. Đông nhất là các loài cò vạc, hàng năm từ tháng ba đến tháng tám các loài cò kéo nhau về đây lên đến hàng vạn con. Sáng sớm chúng thường bay đi xa hàng chục cây số, tìm đến kiếm ăn ở những vùng hồ đầm, chiều chiều lại rủ nhau về bay lượn rợp cả bầu trời. Trong vườn rừng, trên các tầng cây cao luôn có từ 30 đến 60 tổ cò sinh sản.
Mặc dù gia đình rất nghèo, neo đơn, luôn gặp khó khăn về kinh tế, nhiều khi không có đủ cơm ăn nhưng bà Vũ Thị Khiêm vẫn đinh ninh lời cha dặn năm nào. Mặc ai xui khôn xui dại bà vẫn cương quyết bảo vệ đàn cò, không chặt cây lấy gỗ làm mất chỗ trú ngụ của chúng. Những khi mưa to, gió lớn, vừa lo chống đỡ cho ngôi nhà khỏi đổ bà vừa lo cứu giúp đàn cò khỏi bị vỡ tổ, tan đàn. Hàng ngày, dù đi làm ngoài đồng gần hay chợ xa, thấy đàn cò xao xác là bà lại tức tốc về ngay để xua đuổi bọn săn trộm. Ai mua tre gỗ, mua cò non dù trả giá đắt đến mấy bà cũng không bán. Để giữ cho vườn cò luôn yên ổn, bà đã kỳ công trồng thêm nhiều lũy tre gai rậm rạp để tạo an toàn cho cò yên tâm sinh đẻ. Nhiều loài còn nhỏ như cò lửa, cò bợ đã tự động chuyển tổ vào giữa những bụi tre gai. Đặc tính của đàn cò là khi chúng thấy tổ được an toàn chúng sẽ bay đi rất xa, không hề quấy phá lúa và hoa màu quanh làng. Dưới chân các bụi tre gai bà còn gài các bụi mây dày đặc cho các loài chim nhỏ làm tổ, càng đông vui lại càng khó khăn cho những người có ý định ăn trộm. Đó cũng là điều kiện tốt cho sự phát triển các loài thú nhỏ như chồn, cáo, các loài bò sát. Chính quần thể động vật đa dạng đó đã tự động phân ngôi trong ngôi nhà chung sống với nhau và chính chúng đã tự động điều chỉnh cân bằng sinh thái bảo vệ môi trường sống để cùng phát triển hài hòa. Nhiều xác rắn các loại dài hàng mét nằm vắt vẻo giữa các lối đi đã làm nản lòng những người gian giảo hay lén lút rình mò đến nhặt cò con, chim non lâm nạn khi trời mưa gió.
Chính vì vậy đàn cò ở đây luôn duy trì số lượng theo đặc tính riêng của từng loại. Giống cò trắng đông nhất tới hàng nghìn con. Tại đây hiện có tám loài cò vạc và hàng chục loài chim rừng thân thiện bên nhau. ở trên cây là chim chóc, dưới đất là các loài thú nhỏ và các loài bò sát, chúng tự cần mẫn dọn dẹp sạch sẽ môi trường. Trừ mùa đông, còn lại đàn cò quanh năm ríu rít làm khu vực luôn sôi động. Hơn 40 năm, vườn cò luôn yên tĩnh là minh chứng của việc bảo vệ rừng cần mẫn. Trong khu vườn hiện chỉ có các lối nhỏ đi tần tra bảo vệ. Dù chỉ thu dọn các cành cây khô cây đổ, bà cũng đợi khi chim cò đi tránh rét, không bao giờ bà chặt hàng loạt làm thay đổi cảnh quan.
Vài năm gần đây, được chính quyền địa phương quan tâm cùng hợp lực bảo vệ, nhất là việc giúp đỡ của cơ quan kiểm lâm nên bà Vũ Thị Khiêm càng quyết tâm hơn trong việc bảo vệ đàn cò. Nhiều đoàn khách tham quan trong và ngoài nước đến thăm đã trầm trồ và càng thêm mến cảnh, mến người nơi đây. Bà Khiêm luôn tâm niệm: Nuôi giữ, bảo vệ đàn cò là góp phần giữ gìn cảnh quan sinh thái đồng quê đang ngày bị mai một. Đây còn là hành động giữ lời hứa với cha ông, làm tròn chữ hiếu cho con cháu noi theo...
Dương Văn Lãm